Barolo i Barbaresco - Wielkie czerwone wina Piemontu

Według włoskiego powiedzenia: „ Quasi tutti i grandi vini sono rossi e quasi tutti i grandi bianchi sono dolci” – " prawie wszystkie ważne wina to te czerwone, i prawie wszystkie ważne wina białe to te słodkie/deserowe"- dzisiaj będę podążać właśnie tym śladem. 

Zdecydowanie najważniejsze tzw. „Wielkie” wina północy pochodzą z dwóch regionów: Piemontu i Veneto – czyli Wenecji Euganejskiej.  

W Piemoncie królują dwa szlachetne czerwone wina: BAROLO, nazywane „winem królów” i BARBARESCO. Są to wina równie szczególne, jak drogie, bo za butelkę Barolo z uznanej winnicy Gaja można zapłacić 300 euro lub więcej w zależności od rocznika. Oba wina są produkowane w 100% z autoktonicznego szczepu Nebbiolo, który daje wina, wytrawne, eleganckie i mocne.

Barolo DOCG dojrzewa minimum 38 miesięcy, z czego 18 w dębowych baryłkach, natomiast Barbaresco DOCG musi dojrzewać przez minimum 26 miesięcy, z czego 9 w dębowych baryłkach.

 Historia Barolo - Wino królów

Pierwszym ojcem Barolo był Camillo Cavour. Hrabia, wielki mąż stanu i współtwórca zjednoczenia Włoch. Drugi, to francuski enolog Louis Oudart, sprowadzony do Piemontu w połowie XIX wieku przez Cavour-a dla stworzenia wina wysokiej jakości, wzorowanego na winach francuskich. Natomiast matką Barolo była markiza Giulia Faletti di Barolo, która podjęła jego produkcję w swoich włościach i dała mu swoje nazwisko. 

Cavour zasłynął jako genialny polityk. W 1852 roku został premierem królestwa Piemontu i Sardynii, a 9 lat później pierwszym premierem zjednoczonych Włoch. 

Oudart stworzył z miejscowego szczepu Nebbiolo pierwsze piemonckie wino wytrawne, a dzięki wpływom Cavoura w krótkim czasie wino zyskało uznanie na dworze królewskim i wśród piemonckiej szlachty. Istnieją także przekazy, że markiza Faletti di Barolo wysłała ówczesnemu królowi Karolowi Albertowi w celach degustacyjnych 500-litrową beczkę wina, a ten tak się w nim rozsmakował, że postanowił wytwarzać je samemu. Zatrudnił nawet własnego enologa Paolo Francesco Staglieno, który doskonalił technologię wytwarzania Barolo przyczyniając się znacznie do poprawy jego jakości. Następca króla Karola Alberta, Wiktor Emanuel II dodatkowo uruchomił produkcję wina Barolo w swoim dworku w Serralunga d’Alba. Stąd wypromowane określenie, że Barolo jest „winem królów”.

 W 1980 roku Barolo otrzymało, jako jedno z pierwszych we Włoszech najwyższy status klasyfikacji jakości DOCG. 

Barolo DOCG pochodzi wyłącznie z okręgu Langhe w Piemoncie – to mocno pofałdowane wzgórza, ze stromymi zboczami. Okręg ten posiada gleby bogate w minerały powstałe z osadów morskich, także w pierwiastki takie jak żelazo, mangan i magnez oraz wapienie i piaskowce.

Młode Barolo (dojrzewające przez 38 miesięcy) jest mocno kwasowe i bardzo taniczne, przeważają aromaty fiołków, czerwonej porzeczki. Z wiekiem wino szlachetnieje, taniny łagodnieją, a bukiet staje się bardziej złożony, pojawiają się nuty skóry, tytoniu, pieprzu, czerwonych owoców. Z czasem jest coraz ciekawsze, zaskakujące, bogatsze w bardziej wyrafinowane smaki. Potrafi rozwijać się nawet 15 lat i więcej. Dlatego, jeśli tylko pozwala nam na to zasobność portfela lepiej sięgać po wina dojrzalsze np.: Barolo Riserva, którego minimalny czas dojrzewania wynosi 62 miesiące.

BARBARESCO – zdecydowanie lżejsze od Barolo, długo było uważane za „gorszą jego odmianę”. Dziś uznawane jest za jedno z najbardziej eleganckich win produkowanych ze szczepu Nebbiolo. Pojawiło się pod koniec XIX wieku, głównie dzięki pracom enologa, prof. Domizio Cavazza ze Szkoły Enologicznej w Albie (z Piemontu). 

W okolicach miejscowości Alba winogrona ze szczepu Nebbiolo dojrzewają wcześniej niż te z których jest produkowane Barolo. Wpływa na to fakt, że rosną na niższych partiach zboczy i otrzymują znaczniej więcej słońca. Dzięki tym czynnikom Barbaresco posiada znacznie więcej polifenoli i strukturę mniej złożoną od Barolo, ale zapachy są równie fascynujące i niepowtarzalne.

Młode wino (dojrzewające 26 miesięcy) wydaje się surowe, wręcz ostre o delikatnie rubinowym kolorze z granatowymi refleksami. Cechą, która pozwala rozpoznać Barbaresco, jest przezroczystość, krystaliczna przejrzystość: możesz dosłownie przez nie patrzeć.

Co do reszty: charakteryzuje się wielką elegancją, finezją aromatów: eterycznym i ziemistym. Smakuje lasem i owocami w alkoholu, malinami, fiołkami i miętą, ale nie jest krągłe. Na podniebieniu możemy wyczuć smaki rabarbaru, lukrecji, cynamonu i ziół alpejskich. Z biegiem lat rozwija tajemnicze i uwodzicielskie zapachy trzeciorzędowe, oferując nuty trufli, liści, a także aromaty korzenne czy smoły.

Jeśli nigdy nie próbowałeś Barbaresco, wiedz, że jego dusza jest dwojaka, w ciągłym kontraście, surowa, uporządkowana, ale zawsze elegancka.

Wino Barbaresco z uwagi na dużą zawartość polifenoli uważa się za szczególnie kardioprotekcyjne

Skąd pochodzi nazwa wina? Od Rzymian. Legenda głosi , że na terenach, gdzie dzisiaj rosną winorośle Nebbiolo, z których jest produkowane wino mieliby schronić się Barbarzyńcy przed ścigającymi im Rzymianami. W związku z tym wydarzeniem tereny te nazwano „barbarica silva” – barbarzyński las. Z czasem nazwa ta ewoluowała, przez „Barbaritium”, aż po dzisiejsze Barbaresco.

Wino świetnie nadaje się do grillowanych mięsiw, duszonej wieprzowiny, wołowych steków, mięs z rusztu, baraniny, pieczeni i tłustych serów.

I na koniec: 

Nie ma jednego wina, które by zadowoliło wszystkich. Oznacza to, że jeśli jakieś wino Ci smakuje, niekoniecznie musi być doskonałym prezentem dla mamy, teścia, brata, dyrektora itd.

 Oczywiście są wina, które z różnych powodów są sławne jak Barolo czy Barbaresco, co wcale nie oznacza, że przypadną komuś do gustu. Trzeba to samemu przetestować. Ale jeśli Ci zasmakuje, trzeba je koniecznie nabyć :) i to więcej niż jedną butelkę ;).

Pamiętaj, wino z innego rocznika będzie smakować inaczej. Nie czekaj, że wrócisz w to miejsce za rok i wtedy je sobie dokupisz.

autor: Halina Różańska