KARTKA Z KALENDARZA, czyli w skrócie o WŁOSKICH ŚWIĘTACH

na czerwono zaznaczono dni wolne od pracy

Styczeń - GENNAIO

1 stycznia  - Nowy Rok - Capodanno 

5 stycznia zaczynają sie tzw. SALDI - przeceny. Potrwają one do końca lutego. 

6 stycznia - Epifania - La BEFANA - to dobra czarownica, która nawiedza dzieci w nocy i tym grzecznym przynosi słodycze, a niegrzecznym węgiel (odpowiednik naszej rózgi). Łakocie są przez nią zostawiane w skarpecie zawieszonej na kominku. W tym też dniu, żartuje się, że kobiety są tak brzydkie, jak Befana- wysyłając im zabawne smsy lub obdarowując specjalnie przygotowanymi na tę okazje kartkami.

W czasach późniejszych zostało ono schrystianizowane i według nowej tradycji Befana była staruszką, którą spotkał na swej drodze jeden z trzech króli. Ten zgubiwszy drogę do Betlejem miał się o nią spytać tej właśnie starszej pani, i zaprosić ją by mu towarzyszyła, aby również ona mogła zobaczyć nowo narodzonego Jezusa. Staruszka odrzuca zaproszenie króla. Po czym, żałując swojej decyzji, przygotowuje wielki kosz z łakociami i sama wyrusza w drogę do Betlejem. Ponieważ nie wie, gdzie dokładnie znajduje sie dzieciątko Jezus postanawia, że w każdym domu, gdzie znajdzie nowo narodzone dziecko pozostawi słodycze.

8 stycznia 1324 roku w Wenecji mając 69 lat umiera Marco Polo. Włoski ambasador, pisarz, podróżnik i kupiec wenecki. Sławę zyskał pisząc kroniki ze swoich podróży do Azji, które zainspirowały póżniej Krzysztofa Kolumba.

8 stycznia 1642 roku w Arcetri, jednej z dzielnic Florencji , zmarł Galileusz. Miał 88 lat.

30 stycznia 1721 w Wenecji urodził się Canaletto, a właściwie Bernardo Belotto, włoski malarz działający w Polsce, znany przede wszystkim z serii wedut Warszawy.

Canaletto przyszedł na świat w Wenecji. Malarstwa uczył się w pracowni swojego wuja Giovanniego Antonia Canala, również zwanego Canalettem. Specjalizował się w malowaniu wedut (widoków miast), tworząc pejzaże takich miast, jak Wiedeń, Drezno, Monachium czy Pirna. Przybył do Polski w 1767 roku podczas podróży do Petersburga i osiadł na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, zostając jego nadwornym malarzem. Pracował między innymi przy dekorowaniu Zamku Ujazdowskiego. Najbardziej rozpoznawanym jego dziełem jest jednak seria 30 (do dziś zachowanych 24) wedut przedstawiających ówczesną Warszawę oraz Wilanów. Stworzył także cykl widoków Rzymu. Pochowany został w kościele Przemienienia Pańskiego na ul. Miodowej, jednak jego nagrobek uległ zniszczeniu podczas II wojny światowej.

Luty - FEBBRAIO

Zwyczajowo w tym miesiącu w tzw. "tłusty wtorek" - po włosku "martedi grasso" rozpoczyna się: Karnawał w Wenecji.

6 luty - to Święto Kawy. 

9 luty - to międzynarodowy dzień Pizzy. 

10 lutego 1986 roku rozpoczyna się w Palermo tzw. "Maxi proces Cosa nostry" i trwa do 16 grudnia 1987 roku. Kończy się 360 - cioma wyrokami skazującymi na łączną ilość 2665 lat (120 skazanych). Gdyby nie zeznania skruszonego mafiosa Tommaso Buscetta nigdy by to tego procesu nie doszło.

Po serii aresztowań w 1985 roku zostają zamordowani dwaj najbliżsi współpracownicy sędziów Falcone i Borsellino: Giuseppe Montana i Ninni Cassarà. Mimo to dochodzi do procesu. Zostają przedsięwzięte szczególne środki ochrony, zarówno względem sędziów, jak i mafiosów - zeznają podczas procesu za specjalnie przygotowanym kuloodpornym parawanem. Sam proces odbywa się w specjalnej auli - bunkrze. Po procesie, na sędziów Borsellino i Falcone "Cosa nostra" wydaje wyrok śmierci. Obaj giną z rąk mafii w 1992 roku.

14 luty - Walentynki. 

15 luty 1564 w Pizie rodził urodził się (Galieo Galilei) Galileusz, włoski astronom, astrolog, matematyk, fizyk i filozof. Twórca podstaw nowożytnej fizyki. Galileusz był zwolennikiem heliocentrycznej budowy wszechświata i teorii Mikołaja Kopernika.

Festival della Canzone Italiana di Sanremo - Festiwal piosenki włoskiej w Sanremo odbywa się pod koniec lutego lub w pierwszej połowie Marca.

Marzec - MARZO

2 marca to dzień bitwy na pomarańcze - La battaglia delle arance - w Ivrea blisko Turynu.  
Data bitwy jest ruchoma, w zależności kiedy wypada karnawał w danym roku.

Choć nazwa święta brzmi zabawnie jest to krwawa wojna, w końcu pomarańcze są dość twarde i rzucane z dużych odległości mogą złamać nos lub nabić solidnego siniaka. Jest to jedna z tradycji karnawału, która narodziła się w średniowieczu, choć wtedy bohaterem spektaklu była fasola.

8 marca - dzień kobiet. We Włoszech kobiety zamiast goździka dostają żółtą mimozę, kwiat który ma symbolizować witalność, siłę i radość.

17 marca - jest dniem obchodów powstania Królestwa włoskiego w 1861 roku. Dla Włochów bardzo ważna data. Narodziły sie Zjednoczone Włochy.  

Pod koniec marca lub na początku kwietnia świętowana jest PASQUA - Wielkanoc. Nie ma tu koszyczka ze święconką, jak w Polsce. Symbolicznie na obiad zjada się młodego pieczonego baranka, a na deser podaje sie specjalne świąteczne ciasto tzw. "Colomba dolce", ciasto przypominające gołębia , a symbolizujące Ducha Świętego.

Kwiecień- APRILE

1 kwietnia to tzw. Pesce d'Aprile... occhio allo scherzo! - czyli dzień "kwietniowej ryby". W tym dniu głównym żartem jest przyczepianie ukradkiem znajomym papierowych rybek na plecach. 

2 kwietnia 1725 roku urodził się Giacomo Cassanowa, znany później jako sławny uwodziciel wenecki. 

Wielkanoc - święto ruchome, w 2021 roku przypada na

4 kwietnia - Pasqua di Resurrezione, Wielkanoc

5 kwietnia 2021 - dell'Angelo - Poniedziałek Wielkanocny

11 kwietnia 2006 po 43-ch latach aktywności został aresztowany Bernardo Provenzano, boss włoskiej mafii "Cosa nostra". Provenzano był poszukiwany od ponad 20 lat przez specjalne jednostki karabinierów. Znany był ze szczególnej okrutności względem swoich rywali. W 1981 roku Provenzano i Toto' Rina rozpętują we Włoszech tzw. "drugą wojnę mafijną", podczas której eliminują wszystkich swoich rywali i powołują nową "Komisję" nad którą mają całkowitą kontrolę.

17 kwietnia 1655 roku rozpoczyna się operacja znana obecnie jako " Pasque piemontesi" - Wielkanoc piemoncka. Masakra waldensów dokonana przez wojska księżnej Sabaudii w dniu 24 kwietnia 1655. 

W ciągu jednej nocy 24 kwietnia 1655 roku w wigilię Wielkanocy około 1712 Waldensów traci życie ze względu na swoje religijne przekonania - Chrześcijaństwo biblijne (posiadali własne, tłumaczone na język ludowy Biblie), nieodporządkowanie się papieżowi i Kościołowi Katolickiemu. Masowe egzekucje zostały przeprowadzane na rozkaz księcia Savoii. Operacja miała na celu eksterminację mniejszości chrześcijańskiej Waldensów z Piemontu i wprowadzenie tam religii rzymsko-katolickiej. Ponadto 148 dzieci zostało uprowadzonych i powierzonych rodzinom katolickim. 

21 kwietnia 753r p.n.e. - zostało założone przez Remusa i Romulusa miasto Rzym 25 kwietnia - Anniversario della liberazione, czyli rocznica wyzwolenia spod faszyzmu i nazizmu. Koniec II wojny światowej. W tym właśnie dniu zostały wyzwolone dwa miasta Mediolan i Turyn.

25 kwietnia - Festa della liberazione - Wyzwolenie spod okupacji nazistowskiej i reżimu faszystowskiego.

27 kwietnia to dzień "Gospodyni domowej" poświęcony tym wszystkim paniom, które całymi dniami dbają o dom i o całą rodzinę.

Maj - MAGGIO

1 maja - Święto Pracy.

12 maja to dzień rowerzysty. Uffa... . W tym dniu rowerzystom się naprawdę wydaje, że są najważniejsi na świecie. Jest ich pełno na wszystkich drogach, gdzie skutecznie blokują ruch. Tego dnia lepiej nie używajcie samochodu... 

17 maja piątek - to tak jak u nas piątek 13-go. Włosi uważają, że ten właśnie dzień jest wyjątkowo pechowy i lepiej przeczekać go w domu. Według włoskiej tradycji to w piątek 17- go został ukrzyżowany Jezus, oraz to tego właśnie dnia rozpoczął sie biblijny potop. Jakby tego wszystkiego było mało, według Smorfini Neapolitańskiej (coś na kształt naszego sennika, który nadaje również znaczenie numerom) 17-tka przynosi hańbę. 

22 maja - Święto świętej Rity z miejscowości Cascia. W tym dniu w Cascii odbywa się specjalna procesja w średniowiecznych stojach z epoki Rity, pod koniec wierni rzucają w górę czerwone róże, symbol św. Rity. To bardzo widowiskowe przedstawienie.

23 maja 1992 roku ginie Giovanni Falcone, sędzia który miał odwagę wypowiedzieć walkę Mafii. Falcone zginął podczas cotygodniowej podróży powrotnej z Rzymu do Palermo. 400 kg trotylu umieszczonego pod autostradą, eksplodowało dzięki zdalnemu zapalnikowi radiowemu w momencie, gdy samochód Falcone przejeżdżał nad ładunkiem. W zamachu ginie Falcone razem ze swoją żoną i 3 osobami osobistej ochrony.

Czerwiec - GIUGNO

2 czerwca  - La Festa della Repubblica Italiana - Święto powstania Republiki Włoskiej. W 1946 roku Królestwo Włoch zostaje przekształcone w Republikę Włoską, która istnieje do dziś. 

24 czerwca to we Florencji dzień finałowych rozgrywek w Calcio Storico, w dniu patrona miasta św. Jana.

Lipiec- LUGLIO

2 lipca Organizowane jest Palio w Sienie - Palio di Luglio

5 lipca jest obchodzona we Włoszech tzw "różowa noc" - Notte rosa. Jest to święto pierwszego dnia włoskiego lata - " il Capodanno dell’estate italiana". W pierwszy weekend lipcowy cała Riwiera Adriatycka (na długości 110km) przybiera barwę różową. Światła, fajerwerki, potrawy, sosy do kanapek - wszystko przybiera różowy kolor.

 6 lipca We włoskim miasteczku Sedilo (Sardynia) późnym popołudniem lub wieczorem odbywa sie tzw. ARDIA - dziki wyścig koni na cześć świętego Konstantyna Cesarza Rzymskiego. Powtarza sie go również na drugi dzień rankiem 7go lipca. Bieg ma upamiętniać bitwę o przejęcie całkowitej władzy w Cesarstwie Rzymskim po śmierci Galeriusza w 311r n.e. pomiędzy Konstantynem a Maksencjuszem. Bitwa ta, dzisiaj znana pod nazwą "Bitwa przy moście Mulwijskim", została stoczona 28 października 312 r. p.n.e o godzinę drogi na północ od Rzymu. Konstantyn I Wielki pokonał Maksencjusza. Włosi uwielbiają świętować i zupełnie im nie przeszkadza, że pomiędzy datami i miejscami wydarzeń nie ma żadnego powiązania.

7 lipca zaczynają się wyczekiwane przez wszystkich SALDI - przeceny.

14 lipca Festiwal św. Rozalii w Palermo na Sycylii.

19 lipca 1992 roku w Palermo ginie w zamachu "Cosa Nostry" Paolo Borsellino- włoski sędzia, obwołany "bohaterem narodowym", przyjaciel i współpracownik sędziego Givanni Falcone. Obaj prowadzili sławny maxi proces włoskiej mafii tzw. "Maxiprocesso" w Palermo w 1986 roku.

Sierpień - AGOSTO

3 sierpnia 1451 roku w Genui urodził się Krzysztof Kolumb

5 sierpnia w miasteczku Ascoli Piceno odbywa się tzw. La Giostra della Quintana - czyli Turniej zręczności rycerskiej. Jest to jedna z najsławniejszych rekonstrukcji historycznych we Włoszech. Turniej nie polega na pojedynkach, tylko na pokazie zręczności. Mamy tu m.in.:" turniej o skrawek materiału", który należy zdobyć pokonując konno specjalnie przygotowaną trasę pomiędzy ulicami, czy zawody w rzucie włócznią do tarczy, itp.

15 sierpnia - FERRAGOSTO.  Obecnie połączono to święto ze świętem kościoła katolickiego "Wniebowzięciem Najświętszej Marii Panny". 

16 sierpnia organizowane jest w Sienie drugie z kolei - il Palio di Mezzo Agosto Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji- odbywa się pod koniec sierpnia lub na początku września. Wbrew pozorom nie odbywa się w Wenecji, tylko na wyspie Lido. Uchodzi za najstarszą imprezę filmową na świecie. Festiwal został założony w 1932 roku przez hrabiego Giuseppe Volpi di Misurata. Festiwal jest obecnie częścią Biennale w Wenecji.

Wrzesień - SETTEMBRE

Między 6 a 14 września (w zależności jak wypada weekend) ma miejsce w Dolomitach na górze "Monte Piana" niezwykłe spotkanie - górki festiwal International Highline Meeting.

W mieście Marostica, w pierwszej połowie września organizowany jest "Turniej żywych szachów". Na zdjęciu rynek w Marostice.

Między 10 a 15 września rozpoczyna się rok szkolny we Włoszech. 

15 września 1254 roku w Wenecji lub na wyspie Korćula (obecna Chorwacja) urodził się Marco Polo - wenecki kupiec i podróżnik. Specjalne śledztwo przeprowadzone przez Włochów w 2013 roku ujawniło, iż podawanie Korculi jako miejsca urodzenia podróżnika to mistyfikacja, oszustwo i kradzież dziedzictwa narodowego.

19 września - Cud Świętego Januarego, również "Cud krwi" św. Januarego, wł. Il miracolo di San Gennaro – święto religijne odbywające się w Neapolu głównie 19 września w dzień śmierci męczeńskiej św. Januarego. Kościół katolicki nigdy nie ustosunkował się oficjalnie co do cudu, który ma wtedy zachodzić. Obchody odbywają się czasami dodatkowo w sobotę przed pierwszą niedzielą maja oraz czasami 16 grudnia z okazji wyjątkowych wydarzeń. Polegają na obserwacji przemiany krwi świętego Januarego zamkniętej w szklanej ampułce z postaci skrzepniętej w postać płynną. Niektórzy naukowcy przypuszczają, że w szkatułce znajduje się płyn tiksotropowy, który staje się mniej lepki, gdy się go zamiesza, a zastyga podczas spoczynku. Jest nim np.: zawiesina wodorotlenku żelaza(III), która imituje ludzką krew i można ją było wytworzyć w starożytności czy średniowieczu. Udało się stworzyć repliki płynu ze szkatułki, które mają takie same własności jak on. Badacze ci stwierdzają, że nie ma przekonujących danych na temat niezwykłych własności cieczy z flakonika (np. zmiany jego masy, objętości czy koloru). Naukowcy ci podważają wiarygodność analiz spektroskopowych z 1902 i 1989 roku, które miały wykazać obecność hemoglobiny w szkatułce 

21 września - Festa della Birra - Oktoberfest

Październik - OTTOBRE

4 października  - święto patronów Włoch: św. Katarzyny i św. Franciszka - Festa dell'Unità Nazionale - Święto Jedności Narodowej oraz wszystkich formacji wojskowych. 

9 października 1963 - Katastrofa w Vajont / Dolomity.

12 października Columbus Day - święto upamiętniające odkrycie przez Krzysztofa Kolumba "Nowego Świata".

17 lub 18 października 1697 w Wenecji urodził się Giovanni Antonio Canal bardziej znany jako Canaletto, włoski malarz znany przede wszystkim z malowania widoków Wenecji. Nie należy go mylić z "polskim" Canaletto znanym z malowania wedut (widoków miast) Warszawy. Giovanni Antonio Canal był spokrewniony z Bernardo Belotto - również nazywanym Canaletto, w istocie był jego wujem.

25 października - Światowy Dzień Makaronu 

W październiku zaczynają się w całych Włoszech tzw. "Kastaniaty" - czyli weekendowe pieczenie kasztanów na miejskich placach.

Listopad - NOVEMBRE

1 listopada - Solennità di Tutti i Santi - Uroczystość Wszystkich Świętych/ Dzień zmarłych

17 listopada 1780 w Warszawie zmarł Canaletto – Bernardo Belotto, włoski malarz działający w Polsce, znany przede wszystkim z serii wedut Warszawy. 

18 listopada Święto Czekolady

23 listopada - Rocznica silnego trzęsienia ziemi z 1980 roku, w którym zginęło prawie 3 tysiące osób, 8848 rannych, a 280 000 osób zostało bez dachu nad głową. Do trzęsienia ziemi doszło w rejonach Kampania i Basylikata, siła wstrząsów osiągnęła 6.9 w skali richtera. Szczególnie ucierpiało miasto Irpinia w Kalabrii.

Grudzień - DICEMBRE

8 grudzień - Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Dogmat kościoła katolickiego uchwalony w 1854 roku przez papieża Pio IX. Dogmat zakłada, że każdy człowiek rodzi się z grzechem pierworodnym z wyjątkiem matki Jezusa. 

13 grudzień to święto tzw. "Santa Lucia" . W tym dniu, rankiem dzieci znajdują na specjalnie przygotowanym dzień wcześniej talerzyku, nadgryzione przez jednorożca, pomarańcze i ciasteczka. Według legendy przybywa na nim święta Łucja, która grzeczne dzieci obdarowuje prezentami. Gdy przybywa św. Lucja na swoim jednorożcu słychać wesoły dzwoneczek. Do roli dzwoneczka wynajmuje się sąsiadów lub dalszych członków rodziny. Czasem dzwonienie słychać już wieczorem lub w nocy 12 grudnia.

23 grudnia - rozpoczyna się biały tydzień w górach - Settimana bianca (od 23 grudnia do 6 stycznia)

25 grudnia - to we Włoszech NATALE, czyli Boże Narodzenie - świętowane podobnie jak w Polsce.  Typowymi świątecznymi ciastami są: Pandoro i Panettone - to te z bakaliami.

świąteczne ciasto Pandoro

świąteczne ciasto Panetone

Podobnie jak w Polsce urządza się szopkę, która ma swoje korzenie właśnie we Włoszech. Przyjmuję się, że pierwszą żywą Szopkę zorganizował w 1223 roku św. Franciszek z Asyżu w miasteczku Greccio w prowincji Lazio.

26 grudnia - Santo Stefano - Święto św. Stefana (Szczepana) - pierwszego męczennika chrześcijańskiego.  W Dziejach Apostolskich czytamy, że Szczepan był jednym z siedmiu diakonów pierwotnego Kościoła, których zadaniem była opieka nad wdowami i ubogimi. Wyróżniał się gorliwością głoszenia Ewangelii, czynieniem znaków i cudów. Przez to wszystko naraził się Żydom, którzy nie sprostali w dyskusji mądrości i Duchowi, z którego natchnienia Szczepan przemawiał. Dlatego podburzyli oni lud przeciw diakonowi i oskarżyli o bluźnierstwo przeciw świątyni i Prawu. Ukamienował ok 36 roku n.e.